Compendium voor de beginnende journalist

Stel dat je als journalist bij de mainstream media wilt werken. Bijvoorbeeld bij de publieke omroep of bij een zelfbenoemde kwaliteitskrant, zoals NRC, de Volkskrant of Trouw. Dan zijn er een aantal richtlijnen waar je je aan moet houden, afhankelijk van het onderwerp waar je mee aan de slag gaat.

Hier volgt een beknopte leidraad:

Nederlandse politiek

De Nederlandse regering krijgt altijd het voordeel van de twijfel. Ook de ideeën van de links-liberale partijen en de christelijke middenpartijen verdienen steun. Zij hebben genuanceerde standpunten, die je met loyaliteit tegemoet dient te treden. De overige politieke partijen zijn nauwelijks serieus te nemen. Dat zijn christelijke dogmatici of populisten met een extreemrechtse agenda. Critici van het zittende VVD-PvdA-kabinet roepen maar wat, niet gehinderd door enige kennis. Laat dat duidelijk merken in je berichtgeving en eventuele duiding.

Europese politiek

De Europese Unie is in de basis een goede organisatie en dient in een zo gunstig mogelijk daglicht te worden geplaatst. Zij zorgt voor vrede, veiligheid en werkgelegenheid. Dit kan niet vaak genoeg herhaald worden. Mensen met kritiek op de Europese Unie kunnen het beste worden omschreven als fascisten, nationalisten of woorden van soortgelijke strekking.

Amerikaanse politiek

In de Amerikaanse politiek zijn de Democraten goed en de Republikeinen slecht. De Republikeinse partij bestaat voornamelijk uit aartsconservatieve christelijke types. Die zie je liever niet een Amerikaanse regering vormen. Voorkom elke zweem van enthousiasme bij het berichten over een Republikeinse president of presidents-kandidaat. De teneur van de berichtgeving over een Democratische president of presidentskandidaat behoort daarentegen opgetogen te zijn. Het is toegestaan daarin enthousiasme te laten doorklinken, maar pas op dat het niet te lyrisch en kritiekloos wordt.

Moslims en de islam

De islam is een religie als alle andere. De islam is bovendien een vredelievende godsdienst. De berichtgeving over de islam dient te allen tijde positief te zijn. Nieuwsberichten over gebeurtenissen, die een negatieve associatie met moslims of de islam zouden kunnen geven, moeten zoveel mogelijk worden vermeden. Als een negatieve gebeurtenis onverhoopt zoveel impact heeft dat je er echt niet omheen kunt, bijvoorbeeld een terroristische massamoord gepleegd door moslimextremisten, dan dienen in de berichtgeving hierover de woorden ‘moslim’ en ‘islam’ waar maar enigszins mogelijk vermeden te worden. Genereer zoveel mogelijk positieve berichten over moslims en de islam, desnoods over trivialiteiten of onbenulligheden, het maakt niet uit. Ook neutrale berichtjes zijn prima. Elk bericht is er één. Doe dit vooral als het nieuws ongevraagd wordt gedomineerd door een gebeurtenis die ongunstig afstraalt op moslims en de islam. Een dergelijke negatieve focus is onwenselijk en mag niet te lang blijven bestaan. Mensen met kritiek op de islam worden liefst benoemd voor wat ze zijn, namelijk racisten, xenofoben of islamofoben. Als dit onvoldoende blijkt om de kritiek te pareren, wijs er dan op dat ook veel slechte dingen gebeuren uit naam van andere godsdiensten, vooral het christendom. Of geef aan dat het niets met de islam te maken heeft. Of memoreer dat ook veel moslims zelf slachtoffer zijn. Dat laatste werkt in ieder geval goed. Dus richt je aandacht op dat wat moslims tot slachtoffer maakt of in elk geval dat beeld versterkt. Help moslims met het cultiveren van hun slachtofferschap. Dit lukt het best door ze als kwetsbare etnische minderheid te profileren. Het feit, dat er wereldwijd meer dan 1,5 miljard moslims zijn en hun aantal exponentieel groeit, is hierbij van ondergeschikt belang.

Multiculture samenleving

De multiculturele samenleving staat nogal onder druk in deze tijd. Vergeet niet dat het in de kern een groot succes is. Als wordt gewezen op de negatieve kanten van bepaalde niet-Westerse culturen benadruk dan het racistische en eventueel nationalistische aspect van deze kritiek. Ook kun je wijzen op schandvlekken in de geschiedenis van het Westen, zoals het nazisme, de Holocaust, de apartheid in Zuid-Afrika en de Verenigde Staten, het imperialisme, het kolonialisme, de slavenhandel en de kruistochten. Gebruik trouwens altijd het woord ‘nazisme’ en niet het meer accurate ‘nationaal­socialisme’, want dat heeft een verkeerde connotatie en zou mensen tot het trekken van verkeerde conclusies kunnen verleiden.

Massamigratie

Alle migratie vanuit Afrika en Azië naar Europa moet worden toegejuicht. Het is goed voor de diversiteit van Europa, goed voor de economische groei, goed tegen de vergrijzing. Gebruik zoveel mogelijk het woord ‘vluchteling’, als het over illegale massamigratie van asielzoekers naar Europa gaat. Je moet begrijpen dat er veel weerstand is van bekrompen mensen, die het allemaal niet kunnen overzien. Door het consequent over vluchtelingen voor oorlogsgeweld te hebben maak je het moeilijker voor degenen die kritiek willen leveren. Niemand wil immers graag te boek staan als een harteloze weigeraar van echte vluchtelingen. Om dezelfde critici in slaap te sussen is het bovendien goed om de door overheden georganiseerde reddingsoperaties, waarbij massaal illegale migranten worden opgepikt uit bootjes op zee en in Europa afgezet, te omschrijven als ‘grens-’ of ‘kustbewaking’. Serveer verder alle kritiek zoveel mogelijk af met standaard soundbites als: “we zijn een beschaafd land”, “we moeten nu eenmaal voldoen aan internationale verdragen” en “als je zelf in een derde wereldland zou wonen, dan zou je toch hetzelfde doen”.

Asielzoekerscentra

Houdt onregelmatigheden en onlusten door jonge moslimmannen in asielzoekerscentra zoveel mogelijk buiten het nieuws. Focus op de paar gezinnen met kinderen die er zitten en op de vrijwilligers, die het prachtig vinden om deze mensen te helpen. Bestempel elk protest van bezorgde burgers als populistisch, racistisch en xenofoob. Negeer bij voorkeur ongunstige onderzoeksresultaten en statistieken over massamigratie en asielzoekerscentra. Bespeel liever zoveel mogelijk de emotie van lezers en kijkers met zorgvuldig geselecteerde schrijnende beelden van vluchtelingen.

Criminaliteit

Om het stigmatiseren van bepaalde bevolkingsgroepen te voorkomen heeft het sterk de voorkeur om bij berichten over misdaad zo min mogelijk referentie te maken naar de etnische afkomst van de dader. Met het gebruik van neutrale termen als ‘man’, ‘verwarde man’, ‘jongeman’, ‘jongen’, ‘Amsterdammer’ of ‘24-jarige’ kan dit eenvoudig worden bereikt. Je wilt als journalist racisme nu eenmaal niet in de hand werken.

Klimaatverandering

Klimaatverandering is slecht. Alle maatregelen en ontwikkelingen die de schijn wekken klimaatverandering te helpen verhinderen zijn kansen die we moeten pakken. Windenergie, zonne-energie, elektrische auto’s, biologisch boeren, beperken van uitstoot van fabrieken, noem maar op. Je moet niet bang zijn dat je het idee hebt te veel reclame te maken. Daarvoor is de bestrijding van klimaatverandering te belangrijk. Als het klimaat werkelijk verandert dan zal dat tot grote chaos en rampspoed leiden voor de gehele mensheid. In het verleden werd de term ‘global warming’ nogal eens gebezigd. Het gebruik van deze term wordt inmiddels ontraden. Dit zou tot onwenselijke inhoudelijke discussies kunnen leiden over het al dan niet stijgen van de temperatuur op aarde, gebaseerd op feitelijke meetgegevens. Met het woord ‘klimaatverandering’ zit je altijd goed. En onthoud: CO₂ is een zeer schadelijk broeikasgas, dat het klimaat beschadigt en Westerlingen zijn daaraan schuldig. Hierover zijn bijna alle wetenschappers het eens.

Tot zover de richtlijnen. Als je je hieraan houdt dan kun je een lange succesvolle loopbaan als journalist bij de mainstream media tegemoet zien.

Percolator, voor al uw sterke koffie